Günün öyküsü: Rum meyhaneleri…

İstanbul’u, İstanbul yapan eskiden Rum meyhanecilerdi.

Bu meyhanelerin meşhur zengin meze çeşitleri, kültürleri, meyhane adabı vardı.

Rum meyhaneciler o denli güzel, iyilikle, kibar ikramlarda bulunurlardı ki, zaman zaman sırdaş, dert ortağı, akraba yerine geçerlerdi…

Genellikle saygı hitabı barba, hacı olarak isimleri telaffuz edilmiştir. Barba Yanni, Haci Kosti…vs

Rum meyhanecilerdeki kibarlık ve yarenlik içen zümreye de etki ederdi, külhanbeyi bile meyhane kapısında bırakırdı efeligi, beyefendi gibi içmeyi bilirdi…

İçelim güzelleşelim!… deyimi aslında, rakı masası kültürünün zarafetinin verdiği güzel üsluptan çıkmıştır.

Her meyhane kapısında serhos, bekrileri bekleyen küfeciler bulunurdu. Meyhane kapandığı halde uyumsuzluk gösterenler bu vasıta ile evlerine vasıl olurdu.

Her Rum meyhaneci yolluk adı verilen, son içki kadehine para almazdı. Adetten bu ikramla son kadeh tokuşturulur veda edilirdi.

Rakı nin baş mezesi eski İstanbullular için zeytinyağlılar ve deniz mahsulleri dir.

Rakı içilen ortamda Gramafon musiki olmadan ,ruh doymaz.

Rakı ehl-i keyf le buzsuz içilir. Buz rakının tadını bozar. Rakı anahtar gibidir.

Kalbi dile döker, gizli saklı bir şey bırakmaz.

Bu nedenledir ki çilingir sofrası olarak ta adlandırılır.

Gönül gözünü açar. Genellikle çilingir sofrasının mezesi toz acı kırmızı biber ,zeytin yağı, sarımsak ilave edilmiş beyaz peynirdir. Çay bardağında içmek adettendir. Mekana gerek duymadan, gönlün istediği her yerde kurulur.

Rakı bir tarzdır. Rakı masası sadedir. Adabı ve güzelliği farklıdır.

Letafet, tatlı dil, tebessüm, bilgi, ahlak, görgü, hoşgörü, nezaket, hoş sohbet edecek birikim ,terbiye gibi zenginliklere sahip olamayan rakı sofrasının hakkını veremez.

Zira herkesle içilebilecek bir içki de değildir. Agresif ve sert bir havası vardır.

Alışkın olmayanı çarpar, rezil eder. Rakı masasının asaleti gereği siyaset ,spor ve din konuşulmaz.

Tartışılacak konuların asla bu sofra kültüründe yeri yoktur. Birbirini yeni tanıyan insanlar için değildir.

Yaşanmışlık, anılar birikim gerektirir.

•Türk kavimlerinde ilk adı arugu dur. Rakı ad itibarıyla, Ortadoğu kökenlidir ve ‘araki’ veya ‘ariki’ sözcüğünden geldiği söylenir.

İstanbullu Rumlar Duziko derler.

Eskiden, Genç hanımlar beyaz dantelden, bardağı yarı beline kadar kavrayan rakı kadehi kılıfı işleyip çeyiz sandıklarına ilave ederlerdi …

Özellikle hanımlar, beylerini meyhaneye göndermeden mendil cebine (rakı zarfı) dantel kılıfı koyarken;

-Unutma beni!!! diyerek kulaklarına fısıldayarak uğurlarlardı.

Rakı kadehi ince kesmedir dudak ve rakının arası açılmamasına itina edilir.

Eski meyhane adabında, beyler kisiye özel rakı zarfını ceplerinde taşır, rakı ellerinin ısısıyla ısınmasın, diye bardak doldurulmadan bu dantel kılıflarını kullanırlardı.

Bu kılıflar sayesinde evli oldukları da aşikar olur. Her dantelin motifi farklı olduğundan, kadehler birbiriyle karışmaz…

Vakit tamam olunca

Bardaklar boşalınca

Hanımın (unutma beni)

Tembihi akla gelir. Dantelli zarfı ile evlerinin yollarını tutarlardı.

•Rakının en güzel içildiği yerlerden biri ise İzmir’deki ‘Anastapoulos” kardeşlerin şimdiki Bornova Caddesi’nde bulunan meyhanesiydi.

•Eski rakı fıçılarının üzerinde ailenin amblemi olan bir aslan vardı. Bu fıçılardan yadigâr, aslan sütü içilmiştir bu güne kadar. Aslan sütü diye adlandırılması işte bu nedenledir.

• İzmir’liler o gün bu gündür rakıya “Aslan sütü” demişler ve bütün ülkeye yayılmıştır bu tanım.

•İzmir meyhanelerinde; Taze balıklar, siyah ve sarı havyar, Gelibolu sardalyesi hakimdir.

Mezeler genellikle güzel Ege otlarıyla yapılmaktadır. Çok eskilerde Salyangoz da rakı mezesi idi İzmir’de.

Trilye’de zeytin salatası, zeytini, balık yumurtası, türlü peynirler ve meyveler, rakı sofralarında meze edilirdi..

Dünya’da Rakı

•Bulgaristan’da sert ve etkili meyve rakıları sarımtrak renklidir. Genellikle erik ve üzümden yapılır. Mastika, Targovitsche ve Pechterska isimleriyle bilinir. Peynir ve üzüm eşliğinde tüketilir.

•Yunanistan’da ise yaş üzümden üretilen rakıya «uzo», denir.

En güzel içimli rakılar, çeşitleri çok ve emsalsizdir.

www.bilimsanatyolu.com