Dikilitaşın yolculuğu ve dikilişi

Sultanahmet Meydanı’nın güneyinde’ Yılanlı Sütun’un yanında Antik Mısır yapısı.

Dikilitaş ilk olarak Mısır firavunu III. Thutmose tarafından MÖ 15. yüzyılda yaptırılmış ve Karnak tapınağının yedinci pilonunun güneyine dikilmişti. Roma imparatoru II. Constantius M.S.357 yılında dikilitaşı tahtta bulunuşunun 20. yılı onuruna Nil ırmağı üzerinden İskenderiye şehrine getirtti. Daha sonra, M.S.390 yılında imparator I. Theodosius dikilitaşı gemi ile İstanbul’a getirterek Hipodrom’da şimdiki yerine diktirdi.

Dikilitaş kırmızı Asvan granitinden yapılmıştı ve orijinal yüksekliği 30 m idi. Ama ya nakliye sırasında ya da şimdiki yerine yerleştirilirken alt bölümü tahrip olduğu için bugünkü yüksekliği 18,45 m’dir (kaidesi ile birlikte 24,87 m). Ağırlığı yaklaşık olarak 200 ton’dur.

(Dikilitaş’ın Mısır’ca yazılmış Kuzeybatı cephesi Kitabesi )

“18. sülaleden Yukarı ve Aşağı Mısır’ın sahibi 3. Thutmosis, Tanrı Amon’a kurbanını sunduktan sonra Horus’un yardımıyla bütün denizleri ve nehirleri hükmü altına alarak hükümdarlığının otuzuncu yılı bayramında bu sütunu daha nice zamanların getireceği bayramlar için yaptırdı ve dikti.”

(Mısır’ca yazılmış Kuzey cephesi Kitabesi)

“Gizli ve kutsal ismin her tecellisine mazhar olan tanrı Amon’a kurbanını büyük bir acz içinde sunduktan sonra, ondan yardımlar dilenerek güneyin dostu, dinin nuru iki tacın (Aşağı ve Yukarı Mısır) sahibi, kudretli hükümdar ülkesinin sınırlarını Mezopotamya’ya kadar götürmeye azmetti.”

Güneydoğu cephesi

“Güneşin doğduğu sırada sahip olduğu altın renkleri dünyaya yayan Horus’un verdiği kuvveti, serveti, kuvvetli sevgi, saygıyı taşıyan ve Aşağı ve Yukarı Mısır’ın tacına sahip olan ve bizzat Güneş tarafından seçilmiş olan firavun, bu eseri babası Ra için yaptırdı.”

( Mısır’ca yazılmış Güney cephesi Kitabesi )

“Tanrı Horus’un lütfuna mazhar olan ve Güneş’in oğlu unvanını taşıyan Aşağı ve Yukarı Mısır’ın hükümdarı olan firavun, kudret ve adaletle bütün ufuklara nur saçtı. Ordusunun önüne geçti. Akdeniz’de dolaştı, bütün dünyayı mağlup etti. Sınırlarını Naharin’e kadar yaydı. Mezopotamya’ya azimle gitti, büyük savaşlar yaptı”.

( Roma İmparator’luğu ikiye bölünmeden önce Grekçe ve Latince yazılmış alt bölümler’deki yazılar.)

(Grekçe yazılmış Kitabesi)

Devamlı bir suretle yerde duran bu taşı dikme cesaretini İmparator Theodosius gösterdi ve yardımına Proclus çağrıldı. Bu şekilde otuz iki günde yerine dikildi.

(Latince yazılmış Kitabesi)

Önceleri direnmiştim; fakat yüce efendimizin emirlerine itaat ederek, yenilen tiranlar üzerinde zafer çelengini taşımam gerekti. Her şey Theodosius ve onun kesintisiz sülalesine boyun eğiyor. Bana da galip geldiler ve reis Proclus’un idaresi altında otuz günde yükselmeye mecbur oldum. (Hipodrom’un Spina alt kısmındaki beyaz mermer kabartma heykeller.) Roma İmparator’u l. Theodosius, Eşi İmparatoriçe Aelia Flaccila, Büyük oğlu Arcadius, Küçük oğlu Honorius, Sağında ve solunda özel korumaları, Alt kısım İmparator yanlıları at arabası yarışmalarını seyrediyor. Muhtemelen (391-392) yılları.

Sultanahmet Meydanı, Tarihi yarım ada İstanbul.

www.bilimsanatyolu.com