D vitamini eksikliği nasıl anlaşılır?

D vitamini eksikliğinin ülkemizde de sık görülen bir sorun olduğunu belirten Prof. Dr. Erk, ‘’Kemiklerden kalp sağlığına kadar vücuda çok yönlü faydası olan bu vitamin vücutta azaldığında bazı sinyaller verir. Bu durum basit bir kan testiyle de tespit edilebilir’’ diye konuştu.

Vücuda alınması gereken temel vitaminler arasında yer alan D vitamini, bilinenin aksine sadece kemiklerde değil aynı zamanda beyin, kalp, mide, prostat, pankreas, deri ve göğüs için oldukça gerekli bir madde. ‘’Ne yazık ki hayvansal ve bitkisel besinler D vitamini ihtiyacını yeterince karşılayamaz. En iyi kaynak güneştir’’ diyen İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, bu vitaminle ilgili merak edilen önemli noktaları şöyle açıkladı:

İŞTE BELİRTİLERİ

D vitamini eksikliği; yorgunluk, halsizlik, kemik-eklem ağrıları, depresif ruh hali, sık enfeksiyon geçirme, üşüme, tırnak ve saç dökülmesi gibi belirtilere yol açabilir. D vitamini düzeyleri basit bir kan testiyle kolayca tespit edilebilir. Özellikle kış aylarında D vitamini düzeyleri tespit edilmeli ve gerekirse D vitamini takviyesi alınmalıdır. D vitamini düzeyleri düşük olanlara, tartışmalı olmakla birlikte günde 1000-2000 İÜ D vitamini takviyesi yeterli olacaktır.

NE KADAR GÜNEŞLENMELİYİZ?

Güneş ışınlarının kanserojen olabileceği düşüncesi özellikle yaşlılarda D vitamini yetersizliğine yol açmıştır. Oysa yaz aylarında ve güneşli diğer günlerde güneş ışınlarının çok dik gelmediği saatlerde, güneş kremi kullanmadan 20-30 dakika güneş ışınlarına maruz kalmak D vitamini ihtiyacını karşılar. Güneş kremi kullanmak D vitamini üretimini engelleyebilir. Yazın depolanan D vitamini ihtiyacı yıl boyunca karşılayamaz. Yaz ayları dışında da güneş ışınlarına maruz kalmak sağlık açısından gereklidir. Yaz aylarında güneş ışınlarının dik olarak dünyaya ulaştığı 10.00-17.00 saatleri dışında güneşlenmek deri kanserine karşı koruyucudur ve yeterli D vitamini sağlar. Kış aylarında ise 10.00-17.00 saatleri arasında güneş ışınlarına maruz kalmak maksimum yarar sağlar.

NE ZAMAN TAKVİYE ALINMALI?

D vitamini vücutta üretilmeyen, bu nedenle dışarıdan alınması gereken bir vitamindir. D vitamini değerleri düşük olduğunda doktor gözetiminde takviye alınması uygun olur. Serum D vitamini düzeylerini 40-60 ng/ml arasında tutacak bir D vitamini replasmanı uygun olacaktır. Türkiye’de D vitamininin 50.000-300.000 ünitelik preparatları vardır. D vitamini ampulü de ayda bir kez kırılarak içilebileceği gibi emilimden emin olunmazsa kalçadan uygulanabilir. Kalsiyum ve D vitaminin birlikte olduğu oral, sık kullanılan preparatlarda ise 880 İÜ D vitamini ve 2500 mg kalsiyum karbonat (1000 mg kalsiyum) mevcuttur, günde bir kez alımla yeterli düzey sağlanmış olur.

KAN TESTİNDEKİ DEĞERLERİN  ANLAMI

50-100 arası: İdeal durumdasınız.
30-50 arası: Dikkatli olmalısınız.
20-30 arası: Riskli çizgidesiniz.
20’nin altı: Tehlikeli hattasınız.

HANGİ HASTALIKLARDAN KORUNMAMIZA YARDIM EDER?

Pek çok organın hücrelerinde D vitamini alıcıları vardır ve hücrelerin normal fonksiyonları için D vitamini gereklidir. Özellikle çocukluk ve gençlik yıllarında güneş ışınları ve besinler yoluyla yeterli miktarda D vitamini alanlarda göğüs, kolon ve prostat kanseri riskinin azaldığı bilinmektedir. Yeterli D vitamini hipertansiyon, kalp yetersizliği, beyin felci, Parkinson, demans ve Multiple Skleroz (MS) gibi hastalıklara yakalanma riskini de azaltır. Astım ve alerjik hastalıklar D vitamini eksikliğinde daha sık olarak ortaya çıkar. D vitamininin obezite ve diyabete karşı koruyucu etki yarattığı çalışmalarda gösterilmiştir. Kış aylarında zatürre ve grip gibi hastalıkların sıklığının artması ve ölüm riskinin yükselmesi D vitamini eksikliğiyle ilişkilendirilir.

BU GIDALARDA BULUNUR

D vitamini az sayıda gıdada ve az miktarda bulunduğu için beslenme yoluyla vücudun ihtiyaç duyduğu miktarı tamamlamak oldukça zordur. Bu alanda yapılan araştırmalar ortalama bir kişinin D vitamini ihtiyacının sadece yüzde 20’sini besinler aracılığıyla aldığını göstermektedir. D vitamini içeren gıdalar şunlardır: Balıkyağı, somon balığı, uskumru, ringa balığı, ton balığı karides, süt, peynir, tereyağı, krema, yumurta sarısı, mantar, yulaf, kakao, maydanoz, ısırgan otu. 

Dikkat!

Aşırı D vitamini kullanımı zehirlenmelere neden olarak istenmeyen sonuçlara yol 
açabilir. 

Kaynak: Nazan DOĞANER HALICI – Sözcü