21. Yüzyılın en ölümcül depremleri: Felaketin yakın tarifi

21. yüzyıl, teknolojik ilerlemelere rağmen depremlerin insanlık üzerindeki yıkıcı etkisini gözler önüne serdi. Milyonlarca insanı etkileyen bu büyük felaketler, afet hazırlığının hayati önemini bir kez daha hatırlattı.

Modern çağda geliştirilen erken uyarı sistemleri ve yapı teknolojileri, depremlere karşı koruyucu rol oynasa da büyük felaketlerin önüne geçemedi. 2000’li yıllardan itibaren dünya genelinde meydana gelen birçok deprem, on binlerce can kaybına, şehirlerin yok olmasına ve büyük insani krizlere yol açtı.

İşte, 21. yüzyılda yaşanan en ölümcül sekiz deprem ve ardında bıraktıkları derin izler…

2011 TOHOKU DEPREMİ

2011 Tōhoku depremi ve tsunamisi, 9,1’lik büyüklüğüyle Japonya tarihinde ölçülen en büyük deprem ve dünya tarihinde de kaydedilen en güçlü beşinci deprem olarak kabul edilir. Deprem, Japonya levhasının Pasifik levhası altına dalması (subdüksiyon) sonucu meydana geldi.

Yaklaşık 30 kilometre derinlikte gerçekleşen sarsıntı, Honshu Adası’nın doğu kıyısını yaklaşık 2.4 metre yerinden oynattı ve yer kabuğunda 400 kilometre uzunluğunda bir kırılma yarattı. Resmi rakamlara göre depremin yarattığı felaketin ardından 19.759 kişi hayatını kaybetti.

2001 GUJARAT DEPREMİ

2001 Gujarat Depremi, Hindistan tarihinde meydana gelen en yıkıcı depremlerden biri olarak kabul edilir. Depremin büyüklüğü 7.7 olarak kaydedildi. Deprem, Hint levhasının Avrasya levhasına doğru hareketi sonucu meydana gelen tektonik gerilimlerin bir sonucu olarak ortaya çıktı.

Yaklaşık 25 kilometre derinlikte gerçekleşen sarsıntı, yer yüzeyine çok yakın olduğu için yıkıcılığı daha da arttı. Depremde yaklaşık 20 bin kişi hayatını kaybederken 167 bin kişi yaralandı.

2003 BEM DEPREMİ

2003 Bem depremi, 26 Aralık 2003 tarihinde İran’ın Kirman Eyaleti’ndeki Bem şehrinde yerel saatle 05:56’da meydana gelmiş, 6.6Mw büyüklüğündeki depremdir.

Türkiye’den AKUT Arama Kurtarma Derneği ekiplerinin ve Sağlık Bakanlığı aracılığıyla 112 Acil Sağlık ekiplerininin müdahale ettiği depremde; en az 2000 yaşındaki Bem kalesi yıkılmış, 25.000’den fazla insan ölmüş, 50.000 insan yaralanmış ve 100.000 insan evsiz kalmıştır.

2023 KAHRAMANMARAŞ DEPREMLERİ

6 Şubat 2023’te dokuz saat arayla meydana gelen, merkez üsleri sırasıyla Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçeleri olan, 7,8 Mw  ve 7,5 Mw  büyüklüklerindeki iki depremdir.

Mercalli şiddet ölçeğine göre sarsıntıların şiddeti, ölçeğin en yüksek değeri olan XII (Afetsel) olarak saptandı. Depremler sonucunda Türkiye’de resmî açıklamaya göre en az 53 bin 537, Suriye’de ise en az 8 bin 476 kişi öldü ve toplamda 138 binden fazla kişi ise yaralandı. Depremlerin ardından büyüklüğü 6,7 Mw ’e kadar varan 45 binden fazla artçı sarsıntı gerçekleşti.

2005 KEŞEMİR DEPREMİ

Pakistan’da 8 Ekim 2005’te meydana gelen 7,6 büyüklüğündeki deprem, Türkiye saati ile 07.50’de oldu ve 1 dakika, 19 saniye sürdü.

Ölü sayısı resmî kayıtlarda yaklaşık 75 bin kişi olarak belirtilmiştir. Ölenlerin 73.338’i Pakistan’da, 1.400 kadarı da Hindistan’da bulunmaktadır.

2008 SIÇUAN DEPREMİ

Büyük Siçuan Depremi, Çin Standart Zamanı’na göre 12 Mayıs 2008 saat 14.28:01’de 7,9 Mw büyüklüğünde meydana gelen depremdir. Resmi kayıtlara göre 87 binin üzerinde kişi hayatını kaybetmiştir.

2010 HAİTİ DEPREMİ

2010 Haiti Depremi, merkez üssü başkent Port-au-Prince’e 25 km uzaklıkta olan ve 7,0 Richter büyüklüğünde olan ve yerel saatle 21:53:09, 12 Ocak 2010’da gerçekleşen depremdir. Deprem yerin 13 km altında meydana geldi. Deprem ülkenin yoğun nüfuslu alanını vurdu.

Uluslararası Kızıl Haç, depremden 3 milyon kişinin etkilendiğini duyurdu. 24 Ocak günü Haiti hükûmeti sadece başkentte toplam ölü sayısının 150.000’in üzerinde olduğunu, binden fazla enkazda ve şehir dışında ölümler olduğunu belirtti. Bu sayı aileleri ile gömülenleri içermemektedir. Haiti Hükûmeti tarafından, 15 Ocak 2011 tarihinde resmi olarak yapılan açıklamada toplam ölü sayısının 316.000 olduğu belirtilmiştir.

2004 HİNT OKYANUS DEPREMİ

2004 Hint Okyanusu depremi ve tsunamisi, 26 Aralık 2004 günü saat 00:58:53 UTC’de meydana gelmiş, merkezi Endonezya’nın Sumatra adasının batı kıyısı açıklarında olan depremdir.

Batma nedeniyle meydana gelen deprem, Hint Okyanusu’na kıyısı olan karaları vuran, yüksekliği 30 metreye kadar çıkan tsunamiler üretti ve bu nedenle on dört ülkede 230 binden fazla kişi öldü. Bu, tarihteki en çok ölüme yol açan doğal afetlerden biriydi. Endonezya en ağır zararı alan ülkeydi, onu Sri Lanka, Hindistan ve Tayland izledi. 

9.1 ila 9.3 olan büyüklüğüyle, bir sismografla kaydedilmiş olan bugüne kadarki en büyük üçüncü depremdi. Süresi 8.3 dakika ile 10 dakika arasında değişen deprem, bugüne kadar görülmüş en uzun süreye sahipti ve tüm gezegeni 1 cm hareket ettirdi.

www.bilimsanatyolu.com