Eğitim Teknolojilerini yarar ve zararları / Muhsin YAZICI

Toplum bilimciler toplumları tanımlarken en belirleyici ilke olarak “üretim biçimine” bakarlar. Üretim biçimi o toplumun zenginliğini, insan ilişkilerini, inançlarını vb belirler.

Günümüz dünyasına geldiğimizde ise bu durum temelde değişmiş değil. Bu günün dünyasında “teknoloji üretimi” belirleyici durumda. Artık tek başına teknoloji üretimi de yetmiyor. Toplumu bu teknolojiye uyumlu hale getirmeniz gerekir. Yoksa sadece teknolojik ürünler tüketen topluma dönüşürsünüz.

O zaman teknolojiyi içselleştirerek yeniden üretim aşamasına nasıl sokabiliriz?

Soru açık, yanıtı da basit: Eğitim yoluyla…

Soru açık, yanıtı basit ama uygulaması da bir o kadar hassas ve karmaşık bir durum…

Teknoloji, yaşamımızı dönüştürürken, eğitim sistemlerini de bütüncül olarak değişime zorluyor. Eğitim, binlerce yıl boyunca ders kitapları, tahta, okul, öğretmen döngüsü içinde dönüyordu.  Ulaştığımız teknoloji düzeyinde ise eğitim, artık akıllı tahtalar, dijital platformlar ve yapay zeka destekli öğrenme sistemleri öğrenme süreçlerinin merkezine yerleşmiş durumda.

Gelişen eğitim teknolojileri eğitimi sadece dört duvar arasında değil; dünyanın her yerinde, herkes için ulaşılabilir hale getiriyor. Günümüzde bilgiye erişim sorun olmaktan çıktı. Öğrenci, dünyanın en iyi üniversitelerinin derslerini çevrim içi takip edebilir, sanal laboratuvarlarla deney yapabilir ve yapay zeka destekli sistemler sayesinde eksik kaldığı konularda kişiye özel içeriklere ulaşabilir.

Uzaktan eğitim, öğrenme süreçlerini bireyselleştirerek öğrencilerin kendi hızlarına uygun bir eğitim deneyimi yaşamalarına olanak tanıyor. Öğrenmek isteyen biri için artık sınırlar yok, engeller çok daha az! Öğretmenler açısından da teknoloji büyük bir değişim yaratıyor.

Tehlike de burada başlıyor. Bilgiye ulaşan öğrenci bilgiyi içleştirmesi, yeni bilgi ile önceden edindiği bilgiyi ne kadar birleştirerek kendi bilgisini üretebiliyor. Birçok ülke de öğrenci ödevleri ya kaldırıldı ya da kısıtlandı.

Gerekçe eğitim teknolojileri ve yapay zeka yüzünden. Öğrenci verilen ödevi “yapay zeka” yoluyla yaptırıyor. İçeriğinin ne olduğundan bi haber şekilde ödevini teslim ediyor. Bu durum çocuklarda etik değerlerin bozulmasına yol açtığını gören eğitimciler yeni çözüm yollarını aramaya başladılar.

Yapay zeka öğrencilere rehberlik edecek şekilde tasarlanmaya başlandı.  Analizler sayesinde öğrencilerin güçlü ve zayıf yönlerini tespit ederek onlara en uygun öğrenme önerilerini sunabiliyorlar. Sanal gerçeklik ile dersler daha aktif hale gelirken, dijital kütüphaneler sayesinde kaynak bulmak hiç olmadığı kadar kolaylaşıyor.

Eğitimin her anına teknoloji dokunuyor ve bu, öğrenme sürecini çok daha keyifli hale getiriyor. Ancak her yenilik gibi, bu dönüşüm de bazı soruları beraberinde getiriyor. Teknolojiye erişimde yaşanan eşitsizlikler hâlâ büyük bir sorun. Dijital uçurum olarak adlandırılan bu durum, bazı öğrencilerin teknolojiye erişememesi nedeniyle fırsat eşitliğinin tam anlamıyla sağlanamaması anlamına geliyor. Bunun yanı sıra, öğrencilerin sosyal etkileşimlerinin azalması, odaklanma sürelerinin kısalması ve dijital bağımlılık gibi riskler de göz ardı edilmemeli.

Teknoloji eğitimi güçlendirirken, insan sosyalleşmesinin geri planda bırakmamak çok önemli. Bu durum gelecek yılların en temel eğitim sorunu olması kaçınılmazdır. Bugünden bunun belirtileri baş gösteriyor.

Eğitimde teknolojinin başarısı, onun nasıl kullanıldığıyla doğrudan bağlantılı. Sadece bilgi aktaran değil, aynı zamanda eleştirel düşünme, problem çözme ve yaratıcılığı teşvik eden bir sistem oluşturulmalı.

Geleceğin eğitim anlayışı, teknolojiyi bir araç olarak en verimli şekilde kullanarak, her bireyin yeteneğini en üst düzeye çıkarmayı hedeflemelidir. Ancak tehlike çanları burada da çalmaya başladı. Hareketsiz, pasif kalan çocuklarda farklı hastalıklar belirmeye başlandı.

Öğrenmenin sınırlarını kaldıran bu yeniçağda, teknoloji, eğitimin en büyük destekçisi ve köstekçisi olmaya devam edecek gibi gözüküyor.

100 mg bir ilaç hastayı iyileştirirken 500 mg aynı ilaç insanı öldürebiliyor.

Eğitim ve teknoloji bütünlüğünü bilinçli kullanılmadığı sürece yarardan çok zarar verebileceğimizi de belirtelim.                  08.03.2025

Muhsin YAZICI