Hızlı yemek yiyenler dikkat! Hangi sağlık sorunlarına neden oluyor? 

Hızlı yaşam temposuna ayak uydurmak için genellikle besinleri çabuk ve aceleyle tüketiyoruz. Fakat hızlı yemek yeme alışkanlığı, başta kilo artışı olmak üzere çeşitli sağlık sorunlarını beraberinde getiriyor. Konuyla ilgili yapılan pek çok araştırma ise tehlikenin giderek arttığını gösteriyor. Peki hızlı yemek tüketimi hangi sağlık sorunlarına neden oluyor? Standart yemek hızı ne kadar olmalı? En önemlisi yemek yeme hızını bilinçli olarak yavaşlatmak için hangi adımlar atılmalı? Bunun gibi pek çok soruya Prof. Dr. Alper Yurci ile cevap aradık.

Hızlı yemek tüketimi farkında olmadan birçok insanın yaptığı ama aslında sağlık açısından sakıncalı bir durum. Uzmanların kötü bir beslenme alışkanlığı olarak nitelendirdiği hızlı yemek tüketmek, başta sindirim sağlığı olmak üzere genel sağlığa çeşitli zararlara neden oluyor.

Örneğin BMJ Open’da yayımlanan bir çalışmada, Japonya’daki Kyushu Üniversitesi Tıp Bilimleri Enstitüsü’ndeki araştırmacılar, beş yıllık süre boyunca düzenli sağlık kontrolü yaptıran yaklaşık 60 bin kişinin sağlık kayıtlarına inceledi.

Bilim insanları bu kişilerden kilo, bel ölçüsü ve kan testlerinin yanı sıra, yemeklerini genellikle ‘hızlı mı, normal mi yoksa yavaş mı?’ yediklerini içeren ayrıntılı bir anket doldurmalarını da istedi. 

Detaylı incelemelerin sonunda hızlı yemek yiyenlerin, yavaş yiyenlere göre obez olma ihtimalinin yüzde 42 daha fazla olduğu ortaya çıktı. Aynı çalışma, akşam yemeğinden sonra atıştırmaların ve uykuya daldıktan sonraki iki saat içinde yemek yemenin de kilo almayla güçlü bir şekilde bağlantılı olduğu bulundu.

Beslenme, diyet ve sağlık alanında kitapları olan Epidemiyolog Dr. Tim Spector ve Zoe beslenme uygulamasının arkasındaki diğer araştırmacılar tarafından yayımlanan benzer bir çalışmada da hızlı yemek yiyenlerin kan şekerinde daha yüksek artışlar olduğunu gösterdi.

Sağlıklı orta yaşlı gönüllülerin katıldığı çalışmada, uzmanlar hızlı yemek yiyenlerin yavaş yemek yiyenlere göre ortalama 6,9 kilo daha ağır olduğunu buldu.

‘YAVAŞ YEMEK TÜKETMEK TİP 2 DİYABET GELİŞİMİNİ ENGELLER’

Konuyla ilgili görüşlerine başvurduğum Gastroenteroloji ve Hepatoloji Uzmanı Prof. Dr. Alper Yurci de hızlı yemek yemenin kilo alımını artırdığı ve tip 2 diyabet gelişimini kolaylaştırdığının altını çizerek, “Hızlı yemek yemenin insülin direnci ve bozulmuş glukoz toleransı ile ilişkili olduğu pek çok araştırmayla gösterildi” dedi. Prof. Dr. Yurci, şöyle devam etti:

“Yemekleri yavaş yemek, günümüzün kilo vermek için çok popüler olan ilaçlarından GLP-1 agonistleri (Liraglutide vb) gibi etki edererek kişinin daha az miktarda gıdayla doygunluğunu sağlayabilir. Yemekleri yavaş yediğini belirten kişilerde yemek sonrasında ince bağırsaklardan salgılanan GLP-1 ve peptide YY gibi diyabet karşıtı hormonların daha büyük miktarlarda salgılandığı ortaya konmuştur. Böylece yemekleri yavaş yemek net bir şekilde obezite ve tip 2 diyabet gelişimine karşı koruyucudur.”

‘YAĞLI KARACİĞER HASTALIĞI İLE KALP KRİZİNE NEDEN OLEBİLİR’

Hızlı yemek yemenin obezite ve tip 2 diyabet dışında başka sorunlara da neden olabileceğinin altını çizen Prof. Dr. Yurci , “Metabolik sendrom, yağlı karaciğer hastalığı, gastroözofageal reflü hastalığı, hipertansiyon, hiperlipidemi, kalp krizi, inme, uyku apnesi, safra kesesi taşları, gut, eklem hastalıkları, kolon, prostat, rahim ve meme kanseri gibi bir dizi hastalığın gelişimine doğrudan etki edebilir” dedi.

STANDART YEMEK YEME HIZI NE KADAR OLMALI?

“İdeal olarak standart bir öğünde yemek yeme hızı ortalama 20-30 dakika kadar olmalı” diyen Prof. Dr. Alper Yurci, “Bu süre oldukça ideal. Çünkü 20-30 dakikada açlık-tokluk merkezimiz yeterince doğru bir şekilde doyduğumuzu algılıyor. Bu süre 20 dakikadan daha kısa sürüyorsa hızlı yemek yediğinizi söyleyebiliriz” ifadelerini kullandı.

YEMEK YEME HIZINI BİLİNÇLİ OLARAK YAVAŞLATMAK İÇİN NELER YAPILMALI?

“Bu noktada yemek yeme hızını bilinçli olarak düşürmek çok önemli” diyen Prof. Dr. Alper Yurci, yapılması gerekenlere dair şu bilgilerin altını çizdi:

— Bir kere yemek ayak üstü yenmemeli. Masaya oturup bir şeyler yemek bile yeme hızını azaltacakır. Yeterince iyi çiğneyip öyle yutmak önemli olduğu gibi, lokmalar arasında çatalı kaşığı masaya bırakmak yani dinlenerek bir şeyler yemek alışkanlık haline getirilmeli. Yine lokmalarla birlikte su içmek kişinin hem yeterince sıvı almasını sağlar hem de daha az yemek yemesini sağlayıp yeme süresini uzatır.

Aşırı işlenmiş gıdaların hem lif içeriği düşük hem de yutması çok kolaydır. Bu tür gıdalar yerine besinleri doğada bulundukları doğal hali ile tüketmek, Akdeniz diyetini uygulamak çok kıymetli. Çok derin bir kültürün izlerini taşır Akdeniz diyeti… Geniş bir masa etrafında bütün aileyle birlikte yemek yenmesi bu diyetin bir parçası olup, stres ve anksiyete gibi hızlı yemeye teşvik edecek şekilde altta yatan yeme bozukluğunun nedenlerinin giderilmesinde  olumlu etkilere neden olur. 

Hızlı yemek yemenin obezite ve tip 2 diyabet dışında başka sorunlara da neden olabileceğinin altını çizen Prof. Dr. Yurci , “Metabolik sendrom, yağlı karaciğer hastalığı, gastroözofageal reflü hastalığı, hipertansiyon, hiperlipidemi, kalp krizi, inme, uyku apnesi, safra kesesi taşları, gut, eklem hastalıkları, kolon, prostat, rahim ve meme kanseri gibi bir dizi hastalığın gelişimine doğrudan etki edebilir” dedi.

YEMEK YERKEN BİR ŞEYLER İZLEMEK ZARARLI MI?

Son yıllarda dizüstü bilgisayarın ya da televizyonun hemen önünde yemek yemek, oldukça yaygın bir alışkanlık haline geldi. Özellikle film eşliğinde keyifli bir akşam yemeği pek çok kişinin vazgeçemediği alışkanlık… Peki bu durum hızlı yemek yemeği artırır mı?

Bu soruma “Yemek yerken televizyon seyretmek ya da cep telefonuna dalıp kendinden geçmek çok daha fazla yemek yemeyle sonuçlanabilir” cevabını veren Prof. Dr. Alper Yurci, “Özetle yemek yemek sadece vücudu besinle doldurmak değil günün en güzel keyifli zaman geçirilen süreci olmalıdır” dedi.

Kaynak: Fotoğraflar: Alamy – İsmail Sarı / hüriyet.com.tr