Birçok Eski Mısırlı İnsan Neden Sakkara’ya Gömüldü?

Eski Mısırlılar binlerce yıl boyunca ölülerini Sakkara’ya gömdüler. Peki bu nekropol onlar için neden bu kadar önemliydi?

Djoser Basamaklı Piramidi Sakkara’da inşa edildi. C: Pixabay

Sakkara birçok arkeoloğun hayali; çok sayıda eski Mısır mumyasına, mezarına ve yaklaşık bir düzine piramitlere ev sahipliği yapıyor. Araştırmacılar her yıl bölgede mumya maskeleri, Ölüler Kitabı papirüsleri ve hatta mumyalama atölyeleri de dahil olmak üzere yeni keşifler ortaya çıkarıyor.

Peki neden bu kadar çok eski Mısırlı oraya gömülmek istiyordu?

Leiden Üniversitesi’nde Mısırbilimci ve misafir araştırmacı olan Nico Staring, “Sakkara binlerce yıldır kullanılıyor ve buraya gömülme nedenleri zaman içinde farklılık gösteriyor.” diyor.

Önemli bir sebep, buranın Memphis şehrine yakınlığıydı. Kahire’deki Amerikan Üniversitesi’nde Mısırbilim profesörü Salima Ikram, “Sakkara, Mısır tarihi boyunca büyük ölçüde idari bir merkez olarak kalan ve aynı zamanda çeşitli tanrıların kültlerini kutlayan büyük bir dini merkez olan başkent Memphis ile bağlantılı ana nekropoldü.” diyor.

Staring ise, Memphis’in Sakkara için çok önemli olduğunu belirtiyor. “Sakkara daha geniş, yaşanan kentsel çevrenin bir bileşeni olarak görülmeli. Memphis’in yaşayan sakinler, birçok nesil boyunca nekropolü yeniden şekillendirdi; dolayısıyla hem şehrin hem de nekropolün yaşam öyküleri iç içeydi.”

Sakkara aynı zamanda bazı eski Mısır firavunlarının mezarlarını burada inşa etmeleri nedeniyle de saygı görüyordu. Almanya’daki Roemer ve Pelizaeus Müzesi’nin CEO’su Lara Weiss, İkinci Hanedan döneminde (yaklaşık olarak MÖ 2.800 ila 2.650 yılları arasında) firavunlar Hotepsekhemwy, Reneb ve Ninetjer’in bölgede mezarlar inşa ettiğini söylüyor.

Üçüncü Hanedan firavunu Djoser, Sakkara’da ünlü basamaklı piramidi inşa etti ve Beşinci Hanedan firavunları Userkaf, Unas ve Djedkare Isesi gibi diğer birkaç firavun da bölgede piramitler inşa etti. Staring, firavunlar gömülürken çok sayıda saray görevlisinin de yakın çevrede mastaba mezarları inşa ettiğini sözlerine ekliyor ve buraların sadece kraliyet ailesi için olmadığını açıklıyor.

Binlerce yıldır eski Mısırlılar tarafından mezarlık yeri olarak kullanılan Sakkara’daki bir Eski Krallık mezarı.

Firavunların yaklaşık 483 kilometre uzaklıktaki Krallar Vadisi’ne gömüldüğü Yeni Krallık’ta (MÖ 1.550 ila 1.070 civarı) bile birçok yetkili hâlâ Sakkara’ya gömülmek istiyordu. Staring, bunun nedeninin sitenin tarihi ve Mısır tanrılarıyla olan ilişkisi olduğunu söylüyor.

“Krallar Thebes’teki Krallar Vadisi’ne gömülürken, krallığın en önemli yöneticileri tapınak şeklindeki mezarlarını Sakkara’da, tarihle dolu bir alanda ve ölüm tanrısı Sokar gibi çeşitli önde gelen tanrıların meskeni olarak kabul edilen bir alanda inşa ettiler.” diyor.

Djoser Basamaklı Piramidi, inşa edildikten uzun süre sonra bile iyi kabul edildi. Staring, “İlginçtir ki, geçmişteki eski anıtlar sonraki nesiller üzerinde etki yaratmaya devam etti. Basamaklı Piramit kompleksi, 1000 yaşında olmasına rağmen, kompleksin duvarlarına yazılan grafitilerle anıta olan hayranlıklarını sürdüren okuryazar ziyaretçileri ağırladı.” diyor.

Yaşayan miras

Sakkara antik bir yer olmasına rağmen günümüzde hala aktif bir mezarlık alanı. İkram, “Sakkara, çok daha az oranda olsa da, günümüzde bir mezarlık alanı olarak kullanılmaya devam ediyor” diyor.

İkram, Hıristiyanlığın dördüncü ve beşinci yüzyıllarda Mısır’da ana din haline gelmesiyle Sakkara’nın öneminin “dramatik biçimde azaldığını” söylüyor. Ancak Mısır’daki çok tanrılı dinin zayıflamasına rağmen, Sakkara hâlâ bir miktar kullanım alanı buluyordu. Örneğin, Weiss’in belirttiğine göre, Yeremya’daki Kıpti Manastırı beşinci yüzyılda bu bölgede inşa edilmişti.

Bugün bu alan arkeologlar ve turistlerle dolup taşıyor. “Ölülerin değil yaşayanların mekanı olan bu alan bugün her zamankinden daha canlı.”

Live Science. 2 Haziran 2024.

Kaynak: arkeofili.com