Ozon deliğinin penguen ve foklara verdiği ciddi bir zarar daha saptandı
Araştırmacılar yavruların özellikle tehlike altında olduğunu vurguluyor..
Penguen ve fokların en yoğun üreme mevsimine denk gelen yaz başında ozon deliğinin büyüklüğü endişe yaratıyor (AP)
Antarktika’daki ozon deliğinin, yavru penguen ve fokların güneş yanığı ve cilt kanserinden muzdarip olma riskini artırdığı bulundu.
Her yıl Antarktika üzerindeki ozon tabakasında ağustos ortasında oluşmaya ve kasımda kapanmaya başlayan ozon deliği son yıllarda daha uzun süre varlığını sürdürüyor. 2020’den beri aralık ortasıyla sonu arasında kapandığı kaydedilen delik, bölgedeki canlıları zararlı ultraviyole ışınlarına maruz bırakıyor.
Global Change Biology adlı bilimsel dergide perşembe günü yayımlanan çalışmayı yürüten araştırmacılar, deliğin büyüklüğünden yanardağ patlamaları ve orman yangınlarını sorumlu tutuyor.
2022’de Hunga Tonga ve Aralık 2020’le Nisan 2021 arasında La Soufrière yanardağlarındaki patlamaların stratosfere tehlikeli seviyelerde sülfat püskürterek Güney Yarımküre’deki ozon tabakısına zarar verdiği kaydedildi.
Avustralya’daki Wollongong Üniversitesi’nden iklim değişikliği biyoloğu Sharon Robinson, liderliğini üstlendiğini çalışma hakkında şöyle diyor:
Fakat insan kaynaklı ya da iklim değişikliği kaynaklı bir diğer şey de 2019-2020’deki orman yangınlarıydı. Bunlar o kadar güçlü ve şiddetliydi ki stratosfere aerosol salarak ozonu parçaladılar.
Güney Kutbu’nda yaz mevsiminin yaşandığı aralık ayında ozon deliğinin yarattığı tehlikelere dikkat çeken araştırmacılar bu dönemde ultraviyole ışınlarının tehlikeli seviyelere çıktığı uyarısında bulundu.
Conversation için kaleme aldıkları yazıda bilim insanları bu ışınların insanlarda cilt kanseri ve katarakt riskini artırdığını yazıyor. Antartika’daki penguen ve fokların insanlardan farklı olarak kürkü olduğunu belirten araştırmacılar, yine de ışınların gözlerine verdiği zarar hakkında yeterli bilgi olmadığının altını çiziyor.
Yeni doğan hayvanların tehlike altında olduğunu söyleyen araştırmacılar şöyle yazdı:
Yaz başında daha fazla ultraviyole ışınına maruz kalmak, özellikle ilkbaharın sonlarında yumurtadan çıkan ya da doğan penguen ve fok yavruları gibi genç hayvanlara bilhassa zarar verebilir.
Orman yangınlarından salınan maddelerin ozon tabakasını inceltici etkilerinin zamanla dağıldığını söyleyen Robinson, “Ancak sorun şu ki; iklim değişikliğiyle birlikte daha sık orman yangınları çıkıyor” diye ekliyor.
Antarktika’ya yardım etmek için yapabileceğimiz en büyük şey iklim değişikliğiyle ilgili harekete geçmek; karbon salımlarını olabildiğince hızlı bir şekilde azaltarak daha az orman yangını çıkmasını ve ozon tabakasının iyileşmesi üzerinde fazladan bir baskı yaratılmamasını sağlamak.
Independent Türkçe, Sydney Morning Herald, Conversation, Global Change Biology
Yorum gönder